Нумаях пулмасть Мускавра Чӑваш Енӗн ял хуҫалӑх апат-ҫимӗҫне сутассине ятарласа йӗркеленӗ. Ҫакна ҫӗршывӑн тӗп хулин Суту-илӳпе пулӑшӑвӗн департаменчӗ, «Ял хуҫалӑх тата промышленноҫ таварне туса илекенсен суту-илӳ пасарӗнчи пӗрлешӗвӗ» тата «Чӑваш Республикин апат-ҫимӗҫ фончӗ» хысна предприятийӗ пӗрле пулса йӗркеленӗ. Продукцие сутма уйрӑм хушма хуҫалӑх тытакансем 10 ҫын ытла тухса кайнӑ. Вӗсем пурте — Етӗрне тата Муркаш районӗнчи ҫынсем.
Мускавра купӑстан пӗр килограмӗ 18 тенкӗ ӑсаннӑ, хӑяр — 25–30 тенкӗпе, ҫӗрулми — 25–30 тенкӗпе, кишӗр — 30–33 тенкӗпе, сухан — 25 тенкӗпе. Кун пек ярмӑрккӑсене ҫывӑх вӑхӑтра тата та йӗркелеме палӑртаҫҫӗ. Мускавсем вырӑн укҫи тӳлеттермеҫҫӗ иккен.
Сӑнсем (18)
Виҫӗмкун, ҫурлан 20-мӗшӗнче, Муркаш район судӗнче черетлӗ лару иртнӗ — ку хутӗнче хайхи Илле Иванова приставсем вӑйпа илсе килнӗ.
«Сӗтев» хаҫатра пичетленнӗ «Покажи мне свой язык, и я скажу — кто ты» статьяшӑн айӑпланакан ку хутӗнче тӳре умне икӗ пӗчӗк плакатпа тухса тӑнӑ: «Мана йыхрав чӑвашла пама ыйтатӑп!» тата «Йӑкӑнат Мишшипе Путин резидент конституци гаранчӗсем мар» (текста йӑнӑш ҫук). Вӗсене вара приставӑн хуса илме тивнӗ — хӑй Иванов тӳре ыйтнине пурнӑҫласшӑн пулман.
Ытти тӗлӗшпе суд хӑйӗн ӗҫне малалла тӑснӑ. Ку хутӗнче ыйтусемпе Илья Федотов следователе нушалантарнӑ. Ҫавӑн пекех хӳтӗлекен ен суд ӗҫӗ ҫумне ҫӗнӗ хутсем хушма сӗннӗ — Николай Максимов паллӑ ҫыравҫӑ тунӑ пӗтемлетӗве, айӑпланакан статья вӑхӑтӗнче МИХсем пичетленӗ статьясен йышне, ЧПГӐИ тунӑ статья хаклавне. Тӳре ку материалсен ытларахӑш пайне йышӑнма килӗшнӗ. Прокурор енӗ Белов кунтелее тепре чӗнме ыйтнӑ (асаилтеретпӗр — вӑл ӗҫ хучӗсене кӗнӗ хӑйӗн сӑмахӗсене йышӑнман, вӗсем суя тесе хакланӑ). Хӳтӗлевҫӗсем хирӗҫ пулчӗҫ пулин те тӳре прокурор майлӑ пулчӗ.
Муркаш районӗнче ҫулсерен районти сусӑрсен пӗрлешӗвӗн пайташӗсем хушшинче «Тытӑн пулӑ, пӗчӗкки те пысӑкки те» ятпа пулӑ тытассипе ӑмӑрту ирттерес йӑлана тӑсаҫҫӗ.
Ҫутҫанталӑкра иртекен мероприятине сусӑрсем уйрӑмах кӑмӑллаҫҫӗ. Ҫавӑнпа та пулӑ тытма юратакансем ирхи хӗвел шевлипе вӑранса пӗвӗ хӗррине аннӑ. Кунта пулӑ тысасси — тӗп тӗллев мар. Сусӑрсене пӗрлӗ пуҫтарӑнса шӳтлесе ларни, ҫутҫанталӑк илемӗпе килленсе ларни — савӑнӑҫ кӳрет.
Ӑмӑртусем пулӑ тытассипе кӑна мар пулнӑ, мероприятийӗ хутшӑнакансем хаваспах дартс, шашка вӑййисене вылянӑ тата ытти кӑмала ҫӗклентерекен вӑйӑсене хутшӑннӑ.
Кӑнтӑр еннелле выҫма ӗлкернӗ халӑха вара пулӑ шӳрпи савӑнтарнӑ. Ӑмӑртӑва хутшӑннӑ сусӑрсене кӑҫалхи вӗсем валли йӗркеленӗ мероприяти кӑмӑла туллинех тивӗҫтернӗ.
Сӑнсем (12)
Ӗҫ укҫи парӑмӗ ӳссе пырать. Ҫапла пӗтӗмлетнӗ Regnum хыпар агентстви Чӑвашстат хыпарланине тӗпе хурса.
Ҫак уйӑхӑн пуҫламӑшӗ тӗлне ӗҫ укҫи парӑмӗ республикӑра 7,0 миллион тенке ҫитнӗ иккен, ку вӑл иртнӗ ҫулхи ҫав кунхипе пӑхсан 2,2 миллион тенкӗ нумайрах иккен. Пӗчӗк усламҫӑсем епле ӗҫленине калама йывӑр — ӗҫ укҫипе ҫавӑн чухлӗ парӑм пухса янисен шутне статистсем вӗсене кӗртмен. Ял хуҫалӑхӗ, сунар тата вӑрман хатӗрлес енӗпе тӑрӑшакан предприятисем вара вӑхӑтра татӑлманни пулкалать-мӗн. Маларах каланӑ парӑмран 58,4 проценчӗ шӑпах ҫавсене тивет те иккен. Тепӗр чӗрӗк пайӗ электроэнергетика предприятийӗсен тӳпи.
Ӗҫ укҫипе парӑма кӗменнисен шутӗнче — 17 районпа Шупашкар, Ҫӗнӗ Шупашкар, Ҫӗмӗрле хулисем. Вӑхӑтра татӑлманнисен списокне 3,9 миллион тенкӗ пухса янӑ Муркаш районӗнчи предприятисем тата 1,7 миллионлӑ улатӑрсем кӗнӗ.
Муркаш районӗнчи Ильинкӑри авалхи юмана «Чӗрӗ ҫутҫанталӑк палӑкӗ» статус панӑ. Специалистсем каланӑ тӑрӑх, унӑн ӗмӗрӗ 362 ҫулпа танлашать. Вулли 182 сантиметр, ҫавӑрса тытса илес тесен темиҫен алла аллӑн тытӑнса тӑрса тухмалла: сарлакӑш — 570 сантиметр. Юмана виҫӗ хутчен те аслати ҫапнӑ иккен. Унччен йывӑҫ тӑршшӗ 26 метр ҫӳллӗш пулнӑ, халӗ 24 метр тӑрса юлнӑ. Ҫамрӑк мар пулин те юман халӗ те йӗкел тӑвать.
Ятарлӑ статус панипе ирттернӗ савӑнӑҫлӑ мероприятие Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев хутшӑннӑ. Унта Федераци Канашӗн ҫутҫанталӑк пуянлӑхне упраса хӑварассипе ӗҫлекен канашӗн ӗҫ тӑвакан дирекцийӗн ертӳҫи Владимир Зотов тата асӑннӑ органӑн пайташӗ Сергей Пальчиков, Федерацин Атӑлҫи округӗнчи Вӑрман департаменчӗн ертӳҫи Александр Орнатский тата ыттисем хутшӑннӑ.
Сӑнсем (25)
Кун пек каланипе экологсем килӗшмесси паллӑ-ха. «Пирӗншӗн хытхура та курӑках», — теме кӑмӑллатчӗ паллакан пӗр эколог. Ҫутҫанталӑкра, чӑн та, пурте кирлӗ-ха: ҫум курӑкӗ те, тыр-пулӗ те. Анчах ял хуҫалӑх тӗллевӗллӗ ҫӗр ҫинчи ҫын ҫӳллӗш хытхура кашлани тем тесен те йӗркеллӗ япала мар.
Патшалӑх ҫӗр тӗрӗслевӗн специалисчӗсем нумаях пулмасть Муркаш районӗнчи Катькас ял тӑрӑхӗнчи ҫӗрсене пӑхса ҫаврӑннӑ. Вӗсем ултӑ ҫыннӑн уйӗсене хакланӑ. Вӗсенечн иккӗшӗ пурӗ 2,84 гектар ҫинчи ҫӗре япӑхтарса янине асӑрханӑ. Унта ҫум курӑк ашкӑрать иккен тата йывӑҫ-тӗм ӳсет. Асӑнӑн лаптӑксен хуҫисем тӗлӗшпе административлӑ правӑна пӑснӑ тесе протокол шӑрҫаланӑ, асӑрхаттару хучӗ парса хӑварнӑ.
«Сӗтев» хаҫатӑн редакторӗ Эдуард Мочалов ҫитес кӗҫнерникун, ҫурлан 8-мӗшӗнче, халӑха правительство ӗҫне сивлекен митинга тухма йыхравлать иккен. Вӑл 16 сехетре Чапаев скверӗнче пуҫланмалла. Халӑх пуххине «Солидарность», «Раштавӑн 5-мӗшӗ», Раҫҫейӗн республикӑлла партийӗсен вырӑнти уйрӑмӗсем пуҫтарӑнма кӑмӑл тунӑ та имӗш.
«Контактра» халӑх тетелне вырнаҫтарнӑ чӗнӳре Эдуард Мочалов тӳре-шарана хирӗҫ тухма йыхравлать, вӗсен халӑха хирӗҫле тӑвакан ӗҫне сивлеме пӗр шиксӗр сӑмах тухса калама ыйтать. Халӑх пуххинче ҫавӑн пекех Муркаш район судӗнче Илле Ивановӑн ӗҫне пӑхса тухине те сӳтсе явасшӑн.
Ҫурлан 2-мӗшӗнче Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев республикӑн Правительство членӗсемпе канашлу ирттернӗ. Унта Мускав–Хусан пысӑк хӑвӑртлӑхлӑ пуйӑссем ҫӳремелли магистрале сӳтсе явас ыйтӑва пӑхса тухнӑ.
Калӑпӑшлӑ ҫак проекта 2018 ҫулта вӗҫлеме палӑртаҫҫӗ. Ҫул пирӗн республика урлӑ иртӗ. Республика Элтеперӗн пресс-служби хыпарланӑ тӑрӑх, магистраль тӑршшӗ Чӑваш Ен территорийӗнче 130 километр таран пулӗ. Аса илтерептӗр, вӑл Етӗрне, Муркаш, Шупашкар, Сӗнтӗрвӑрри районӗсем урлӑ каймалла. Яваплисен хальхи вӑхӑтра хут ӗҫӗпе ҫыхӑннӑ самантсене татса парассипе ҫине тӑмалла, ҫав шутра — ҫӗр ыйтӑвӗпе ҫыхӑннисене те.
Кӑҫалхи ҫур ҫулта Чӑваш Енрен тухса каякансен йышӗ пӗлтӗрхи кӑрлач–ҫӗртме уйӑхӗсенчинчен 13,2 процент нумайланнӑ. Ҫапла вара асӑннӑ ҫак тапхӑрта пирӗн республикӑран 7 103 ҫын урӑх ҫӗре куҫса кайнӑ, ҫавсенчен 6 891-шӗ ҫӗршывӑн тӗрлӗ кӗтесне сапаланнӑ, ыттисем чикӗ леш еннех куҫ хывнӑ.
Пирӗн пата пурӑнма вара 4 946 ҫын килнӗ иккен. Пӗлтӗрхи танлаштаруллӑ тапхӑрпа пӑхсан, хайхисен йышӗ 4,1 процент сахалрах-мӗн.
Килен-каян йышне районсемпе хуласем тӑрӑх танлаштарса пӑхнӑ та, Шупашкар, Ҫӗрпӳ, Муркаш, Пӑрачкав районӗсенче тата Ҫӗнӗ Шупашкар хулинче тӗпленме кӑмӑл тунисен йышӗ куҫса каякансенчен ытларах иккен. Патӑрьел, Канаш тата Етӗрне районӗсенчен вара каякансем унта пыракансенчен — нумайрах.
Информаци ятӗнче чӑваш терӗмӗр те, анчах килен-каян хушшинче ытти халӑх ывӑл-хӗрӗ те пулма пултарать.
Спорт ҫулӗ-йӗренче пирӗн ентешсем куллен тенӗ пекех ҫитӗнӳсем тӑваҫҫӗ. Ҫӗршывӑн тӗрлӗ ригионӗсене ҫитсе ӑмӑртусенче Республика чысне тивӗҫлипех хӳтӗлеҫҫӗ.
Питӗр хулипе ҫуммӑн вырнаҫнӑ Юкки ялӗнче утӑн 17-22-мӗшсенче велочупу-маунтинбайкпа чемпионат, Раҫҫей первенстви тата Раҫҫей шайӗнчи ӑмӑртусем иртнӗ. Ҫак ӑмӑртусенче пирӗн ентешсем тунӑ ҫитенӳсем ҫинчен эпир пӗрре мар хыпарланӑччӗ.
1995-1996 ҫулсенче ҫуралнӑ юниорсем хушшинче Муркаш районӗнчи В. Егоров ячӗллӗ АҪСШӗн вӗренекенӗ, Раҫҫейӗн спорт мастер кандидачӗ, Семенова Марина «кросс-кантри» дисциплинӑра кӗмӗл медаль ҫӗнсе илнӗ. Ҫак ӑмӑртура ҫӗнтерӳҫӗ ятне вара Чӑваш Республикин чысне хӳтӗлекен тата тепӗр спортсменка Кристина Кириллова тивӗҫнӗ.
Шупашкарта ҫывӑх вӑхӑтра (25.12.2024 03:00) тӗтреллӗ ҫанталӑк, атмосфера пусӑмӗ 759 - 761 мм, -8 - -10 градус сивӗ пулӗ, ҫил 1-3 м/ҫ хӑвӑртлӑхпа кӑнтӑр-хӗвелтухӑҫ енчен вӗрӗ.
| Кӑлкан Александр Дмитриевич, чӑваш сӑвӑҫи, драматургӗ, тӑлмачӗ ҫуралнӑ. | ||
| Зайцев Юрий Антонович, чӑваш живописецӗ, фотографӗ вилнӗ. | ||
| Аслан Степан Степанович, чӑваш ҫыравҫи ҫут тӗнчерен уйрӑлса кайнӑ. | ||
Пулӑм хуш... |